როსტოვის სიახლოვეს, მდინარე იშნის ნაპირას მდებარეობდა ცნობილი როსტოველი ბოიარების - კირილესა და მარიამის მამული. კირილე და მარიამი კეთილი და ღვთივსათნო ადამიანები იყვნენ: ეხმარებოდნენ გლახაკებსა და მწირებს. მათ უკვე ჰყავდათ ორი შვილი და უფალმა მათ მესამე ვაჟიც უბოძა, შემდგომში წმინდა სამების ლავრის დამაარსებელი წმინდა სერგი.

ერთხელ როცა წმინდა სერგიზე ფეხმძიმედ იყო მარიამი და წირვას ესწრებოდა, ქერუბინთა საგალობელის წინ ყრმამ დედის მუცლიდან სამჯერ დაიძახა. დედა მიხვდა, რომ მუცლით ღვთის რჩეულს ატარებდა. და აი, მარიამმა ქმართან ერთად აღთქმა დადო, თუ ვაჟი შეეძინებოდათ, მას უფალს მიუძღვნიდნენ. 1314 წლის 3 მაისს შეეძინათ ვაჟი, რომელიც მონათლეს და ბართლომე უწოდეს. ნიშ-სასწაულებით სავსე იყო ყრმა ბართლომეს ცხოვრება. ყრმას ლოცვა და მარხვა სწყუროდა და დედაც ხელს არ უშლიდა.

ბართლომე მაშინ 15 წლის იყო, ქვეყანაში ჩამოვარდნილმა საშინელმა შიმშილობამ და მონღოლ-თათართა შემოსევამ გააღატაკა მამამისის ოჯახი და ისინი სოფელ რადონეჟში გადასახლდნენ. მამულის პატრონობა უფროსმა ვაჟმა სტეფანემ ითავა. როცა ბართლომე ოცი წლის გახდა, მონასტერში წასვლა მოინდომა. მაგრამ, რადგანაც უფროსი ვაჟები დაოჯახებულები იყვნენ და ცალკე ცხოვრობდნენ, მშობლებმა ბართლომეს სთხოვეს, სიბერეში მოგვხედე და ჩვენი სიკვდილის შემდეგ წადიო. კირილემ და მარიამმა სიბერეში შემონაზვნება გადაწყვიტეს და სქემა შეიმოსეს ხოტკოვის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის საფარველის სახელობის სავანეში, რომელიც ერთდროულად მამათა და დედათა მონასტერი იყო. სადაც მალე აღესრულნენ კიდეც უფლისთვის სათნო ღვაწლში (337 წელს). სიკვდილის წინ მშობლებმა ბართლომე მონაზვნური ღვაწლისთვის აკურთხეს. ისინი მონასტრის ტერიტორიაზე დაკრძალეს.

კირილე და მარიამი გარდაცვალების შემდეგ მრავალ სასწაულს აღასრულებდნენ, მათი შეწევნა განსაკუთრებით ქვეყანაში სხვადასხვა დროს გაჩენილი ჭირის და განსაცდელების დროს გამოჩნდა. ხალხი ათასობით მიდიოდა ხოტკოვოში მათ საფლავების თაყვანისსაცემად. გადმოცემით წმინდა სერგიმ დაიბარა, რომ ვიდრე მასთან მივიდოდნენ, ჯერ მისი მშობლების საფლავთან მათი სულების განსვენებისთვის ელოცათ.

ხატის წყარო