ქრისტეს ეს რჩეული XVI საუკუნეში ცხოვრობდა, პელოპონესის ნახევარკუნძულზე, სოფელ ზაპანტში იშვა და ნათლობისას სახელად თეოდორე მიიღო.
სიჭაბუკეს რომ მიაღწია, მშობლებმა კერვის შესასწავლად კონსტანტინოპოლს გაგზავნეს, მაგრამ პატრონი ისე ცუდად ექცეოდა, იქიდან გაიქცა.
ერთხელ ქალაქში სულთნის ვაჟის წინადაცვეთასთან დაკავშირებით სახალხო სეირნობა მოაწყვეს, რომლის დროსაც თეოდორემ უნებურად თავის რწმენაზე უარი თქვა, რის შემდეგაც სულთნის სასახლესთან არსებულ იანიჩართა სკოლაში, ბავშვთა კორპუსში მიიღეს.
საღვთისმეტყველო საკითხთა შესწავლისას სინდისის ქენჯნა იგრძნო, ხოლო როდესაც ამის ატანა ვეღარ შეძლო, ყოვლადწმინდა სამებას და ღვთის დედას უხმო და იქაურობა დატოვა.
მრავალი ადგილი მოვლო, სანამ იმ ადამიანს არ იპოვიდა, ვინც ჭეშმარიტ გზაზე დაადგენდა და ჰპოვა კიდეც ვენეციაში მცხოვრები ფილადელფიის ბრძენი მიტროპოლიტის, გაბრიელის სახით.
მეუფემ დამოძღვრა, ბერად თეოფანეს სახელით აღკვეცა და მძიმე ცოდვის გამოსასყიდად იქ ურჩია დაბრუნება, სადაც ქრისტე უარყო, რომ საჯაროდ დაემოწმებინა თავისი მოქცევა.
საღვთო შურით აღვსილი თეოფანე მაშინვე დაბრუნდა კონსტანტინოპოლს, რამდენიმემ მაშინვე იცნო, თუმცა, საჯარო აღსარებისათვის შესაფერისი დრო მაინც ვერ პოვა.
ათენს სამი დღის განმავლობაში ცრემლით ილოცვიდა, შემდეგ იქაურ მსაჯულს წარუდგა და აღიარა, - ქრისტიანი ვიყავ, ჩემს ღმერთს განვუდექი, შემდეგ კი შევინანე და კვლავ გავქრისტიანდიო, მაგრამ, მისდა გასაოცრად, მსაჯულმა მაშინვე გააგდო.
მაშინ სხვა, სისასტიკით განთქმულ მსაჯულს წარუდგა, მაგრამ, ჰოი, საოცრებავ, მანაც ბრძანა, - ახლავე აქედან გააგდეთო და სასჯელად ოდენ ექვსასი მათრახი აკმარა.
ათონს რომ მიადგა და იქაურ მამებს თავისი განაზრახი გაუმხილა, მათგან მხარდაჭერა მიიღო, კონსტანტინოპოლს დაბრუნდა და სულიერი მოძღვრის, ექვთიმესა და მამათაგან განმტკიცებულმა საჯაროდ დაამოწმა თავისი რწმენა და მოწამებრივი აღსასრულისთვის მოემზადა.
თეოფანეს აღიარებით განრისხებულმა მსაჯულმა სასჯელად ჯერ შვიდასი მათრახი განუწესა, შემდეგ - ციხეს უკრა თავი.
საპყრობილის მცველები შეურაცხყოფდნენ და დასცინოდნენ, - აბა, ჩვენთვის სასწაული მოახდინეო, ის კი სამი საათის მანძილზე, ვითარცა სვეტი, გაუნძრევლად იდგა და ლოცულობდა, ხოლო ოდეს წარმოთქვა: - ამინ! - მიწა იძრა, საპყრობილის საძირკველი შეირყა, თეოფანე კი ერთიანად დაბზარულ კედლებში შემოღწეულმა უჩვეულო ნათელმა მოიცვა, - ხელნი ზეცად აღეპყრო, ფერხთაგან ბორკილები დასცვენოდა და ანგელოზებრივი იერი მიეღო...
მაშინ კი შეშინდნენ მცველნი, მის ფეხებთან განერთხნენ, პატიება სთხოვეს და მათგან ზოგი მოინათლა კიდეც.
როგორც კი ამ ამბავმა უმაღლეს ხელისუფალთა ყურამდე მიაღწია, პრეფექტმა მაშინვე უხმო თეოფანეს და ათასგვარი დაპირებით ეცადა მის გადმობირებას, თუმცა, თეოფანემ, რომელმან წამებაი იგი მაცხოვნებელი შეიტკბო, მტკიცედ იუარა.
მაშინ კი გაუწყდა მოთმინების ძაფი პრეფექტს და მისი წამება ბრძანა: - ჯერ ჯვრისებრად ამოაჭრევინა ზურგსა და მკერდზე კანი, შემდეგ უნაგირს მიალურსმეს და ასე ატარეს ქუჩა-ქუჩა.
სასჯელის აღსრულების ადგილას ჯალათებნა გააშიშვლეს და კაუჭზე ისე ჩამოკიდეს, ბრბომ კი - ქვათა სროლა და სარებით გვემა უწყო.
თეოფანე კი კვლავ ადიდებდა და ჰმადლობდა უფალს და შესთხოვდა, უსჯულოთა მოსაქცევად სასწაული მოევლინა.
ლოცვა დასრულებული არ ჰქონდა, საიდანღაც მტრედის მსგავსი, სპეტაკი ფრინველი რომ გამოჩნდა და ნეტარს თავზე დააჯდა, გული ღვთაებრივი ნუგეშით და სიხარულით აღუვსო და ტკივილი განუქარვა.
ამის მხილველმა მრავალმა მოწმემ წამოიძახა:
- ჭეშმარიტად ღმერთია ის, ვისაც თეოფანე ესავს!
მოსაღამოვდა და მარტვილმა დაიძახა:
- მწყურის!
- ჩვენს რწმენაზე გადმოდი და წყალსაც ეღირსები!
- მე ქრისტე დამარწყულებს, თქვენი მოქცევა მწყურის!
დაღამდა და საშინელმა ქუხილმა გაანათა მარტვილის სხეული. მის ირგვლივ შემოჯარულთაგან მრავალმა ირწმუნა ქრისტე, რამაც ისე გაამწარა დანარჩენი თურქნი, ნეტარს მისცვივდნენ და წვერწამახული საგნებით უწყეს გვემა, ხოლო როდესაც თვალნი დასთხარეს, წმინდა თეოფანემ სული უფალს შეჰვედრა.
ეს ამბავი 1588 წლის 8 ივნისს მოხდა.
ქრისტიანებმა თეოფანეს სხეული გამოისყიდეს, ხოლო ის მიწა, სადაც მისი წმინდა სისხლი დაეპკურა, სასოებით შეკრიბეს. წმინდა ნაწილთა და ამ მიწის მეოხებით მრავალი სასწაული და კურნება აღსრულდა.
ხოლო მარტვილის მტანჯველებმა ღვთისგან დამსახურებული სასჯელი მიიღეს: - მათგან ზოგმა თვალის ჩინი დაკარგა, ზოგი - ჭკუიდან შეიშალა და ზღვაში ჩაიხრჩო, სხებს კი - ხელები გაუხმა.
იმათ კი, ვინაც შეინანა და საშველად ნეტარს მოუხმო, განმრთელდნენ.
