ლიონის წმინდა იოანე რუსი აღმსარებლის სახელობის რუსულ ტაძარში ახლახან შედგა ჩვენი თანამემამულის, საფრანგეთში მოღვაწე ქართველი ემიგრანტის მაქსიმე ლალიაშვილის ნაშრომის, საფრანგეთის ძველი გალიის მართლმადიდებლური სიწმინდეების შესახებ წიგნის პრეზენტაცია. ჟურნალი კარიბჭე დაუკავშირდა მაქსიმეს ...








-ეს ფაქტობრივად პირველი ქართული გამომცემლობაა ევროპაში. როგორ შეხვდნენ ამ ამბავს ემიგრანტები?



ამ ნაშრომში ჩემი უტყუარი ინფორმაციული წყარო გახლავთ მეექვსე საუკუნის გალიის ეკლესიის უდიდესი წმინდანის, მწერლის, და განმანათლებლის გრიგოლ ტურელის ნაწარმოებები, ვეყრდნობი ასევე სხვა მართლმადიდებლურ ლიტერატურას და საიტებს. თავად წმინდა გრიგოლის ნაწარმოები, მამათა ცხოვრებანი (VITA PATRUM) სიღრმისეულად შეისწავლა და გამოსცა ჩვენი დროის დიდმა მამამ სერაფიმე როუზმა. აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ გალიელ და ზოგადად დასავლელი წმინადანების თაყვანისცემის აღდგენას დიდი ღვაწლი შეალია გალიის უკანასკნელ სასწაულთმოქმედად წოდებულმა წმინდა იოანე შანხაელმა, რომელმაც 1951 წელს დაიკავა დასავლეთ ევროპის კათედრა. წმინდა იოანეს სულიერი შთამომავალი ბრძანდება იოანე რუსი აღმსარებლის სახელობის რუსული ტაძრის მოძღვარი, ფრანგი დიდგვაროვანი, იქ მცხოვრები ქართველების მოყვარე და მოამაგე მამა კვენტინ დე კასტელბაჟაკი, რომლის სამრევლოს წევრი ვარ მე ჩემი ოჯახით.

ზოგიერთი ძველი მწერლის მათ შორის: ევსევის, ეპიფანესა და თეოდორიტეს თანახმად გალიაში ქრისტიანობა პავლე მოციქულის მოწაფე კრისკენტიმ იქადაგა, სხვები კი იუწყებიან, რომ იქაურები ჭეშმარიტ სარწმუნოებაზე ლუკა მახარებელმა მოაქცია. ამ ქვეყანაში ერთერთი პირველი მქადაგებელი იყო ასევე პავლე მოციქულის მოწაფე ეკლესიის უდიდესი მოღვაწე და მწერალი ათენის, ხოლო შემდგომ ლუტეციის, დღევანდელი პარიზის პირველი ეპისკოპოსი წმინდა მღვდელმოწამე დიონისე არეოპაგელი, რომელმაც ნაყოფიერი მისიონერული ღვაწლის შემდეგ იმპერატორ დომიციანეს მიერ დაწყებული დევნის დროს რუსტიკე ხუცესთან და ელეფთერ დიაკონთან ერთად მოწამებრივად დაასრულა სიცოცხლე. მარტვილები აღესრულნენ მაშინდელი პარიზიდან შორიახლოს მდებარე ტყიან გორაკზე, რომელმაც მას შემდეგ მიიღო სახელწოდება მოწამეთა მთა - დღევანდელი მონმარტრი. გალიის გაქრისტიანებაში უდიდესი ღვაწლი მიუძღვის მოციქულ იოანე ღვთისმეტყველის მოწაფეს წმინდა მღვდელმოწამე პოლიკარპე სმირნელს, მის მიერ იყვნენ წარგზავნილნი გალიაში ღვთის სიტყვის საქადაგებლად მისი სულიერი შვილები ლიონის პირველი ეპისკოპოსი წმინდა მღვდელმოწამე პოთინე, მისი მემკვიდრე ლიონის კათედრაზე დიდი განმანათლებელი მრავალი სასულიერო ნაშრომის ავტორი მღვდელმოწამე ირინეოს ლიონელი, რომელმაც მთლიანად გააქრისტიანა გალიის ეს უმნიშვნელოვანესი ქალაქი და დიჟონის განმანათლებელი მღვდელმოწამე ბენინუს დიჟონელი. გალიაში ნეტარი პოლიკარპეს კიდევ რამდენიმე მოწაფე ქადაგებდა, რომელთაგან ყველა უკლებლივ მოწამებრივად აღესრულა. ამ მიწაზე ქრისტიანობის ნათელი შეიტანა ასევე მესამე საუკუნეში დეკიუსის მმართველობის დროს რომის ეკლესიის მიერ წარგზავნილმა შვიდმა მისიონერმა,რომელთა შორის იყვნენ ტულუზის განმანათლებელი მღვდელმოწამე სატურნინი ტულუზელი და ლიმოჟის განმანათლებელი მღვდელმოწამე მერციალ ლიმოჟელი.

ამ ეპოქაში : მარმუტიეს, ლიგუჟეს, ლერანსის, პარიზის, სენ-დენის, პუატიეს, ოტანის, მარსელის, არლის, კონდას, კლერმონის და გალიის ეკლესიის სხვა მონასტრებში სრულყოფილად ხორციელდებოდა აღმოსავლური მონაზვნობის ასკეტური იდეალები. გალიური მონასტრები ზრუნავდნენ მონაზვნური ცხოვრების გავრცელებაზე ესპანეთში, ინგლისში, ირლანდიაში, შოტლანდიასა და ევროპის სხვა ქვეყნებში. ამგვარად მივიდა მართლმადიდებელი გალია მეთერთმეტე საუკუნემდე, დასავლეთის ეკლესიის ტრაგიკულ და საბედისწერო განშორებამდე აღმოსავლეთის ეკლესიისაგან. ამგვარი იყო ამ ეკლესიის სიდიადე და ბრწყინვალება, ეკლესიისა, რომელმაც მიწიდან ზეცაში გადაინაცვლა, ეკლესიისა, რომლიც უძვირფასეს მარგალიტად გამოჩნდა და ოქროს ასოებით ჩაიწერა მსოფლიო მართლმადიდებელი ეკლესიის ისტორიაში. ვფიქრობ მართლმადიდებელი ემიგრანტისთვის სანუგეშო იქნება გაცნობიერება იმისა, რომ იგი ჩამოვიდა არა სულიერ უდაბნოში,არამედ გალიელი წმინდანების სამშობლოში, წმინდანებისა,რომელნიც არასოდეს შეწყვეტენ მათდამი მსასოებელთა მეოხებას. ამ და სხვა წმინდანების ცხოვრებანი და მათი ნაწილების დღევანდელი ადგილსამყოფელი გადმოცემული მაქვს ჩემს წიგნში და გავაგრძლებ მომდევნო ტომში, რომლითაც სავარაუდოდ დავასრულებ გალიაზე მუშაობას.


- გალიელ წმინდანთა ნაწილების გარდა საფრანგეთში ინახება საუკუნეების მანძილზე: იერუსალიმიდან, კონსტანტინოპოლიდან, რომიდან, ბარიდან, ათონის მთიდან, მცირე აზიიდან რუსეთიდან და სხვა ქრისტიანული კერებიდან წაღებული ან გაგზავნილი სიწმინდეები, რომელთა შორის ბრძანდება: მაცხოვრის ვნების ეკლის გვირგვინი, ცხოველსმყოფელი ჯვრის ნაწილები, ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის საბურველი, წმინდა იოანე ნათლისმცემლის უხრწნელი თავი, თორმეტი მოციქულის, პირველმოწამე სტეფანეს, ეგვიპტელი მეუდაბნოე მამების, მათ შორის: ანტონის დიდის, მაკარი დიდის, პახუმი დიდის, მოწამეების,მათ შორის: წმინდა დიდმოწამე გიორგის, მღვდელმთავრების, მათ შორის: ბასილი დიდის, გრიგოლი ღვთისმეტყველისა და იოანე ოქროპირის, წმინდა ნიკოლოზ საკვირველმოქმედის და სხვა დიდი წმინდანების ნაწილები, რომელთა შესახებ ასევე შეიტყობს მკითხველი. წიგნში ოცდათვრამეტი თავია, საფრანგეთის ოცდათვრამეტი ქალაქის თუ რეგიონის სიწმინდე. ყველაზე მნიშვნელოვანი თავები მოცულობით, გადმოსცემს პარიზის სიწმინდეების შესახებ, სადაც სხვა მრავალ რელიქვიას შორის ბრაძანდება უფლის ეკლის გვირგვინი და ივერიის ღვთისმშობლის სასწაულთმოქმედი ხატი და ლიონის სიწმინდეების შესახებ, სადაც ბრძანდება წმინდა ირინეოს ლიონელის, მღვდელმოწამე პოთინეს, წმინდა ბლანდინას, სანქტუსის და სხვა ლიონელი მოწამების, ასევე რუსული მონაზვნობის ფუძემდებლების კიეველი-პეჩორელი სასწაულთმოქმედი მამების ნაწილები. საუბარია ასევე რუსეთის ბოლშევიკური რევოლუციის შემდეგ, როდესაც მასიურად ჩავიდა მართლმადიდებელი ემიგრაცია დასავლეთ ევროპაში, საფრანგეთში მართლმადიდებლობის გაძლიერებაზე. აღნიშნულია წმინდა იოანე შანხაელის, წმინდა გრიგოლ ფერაძის, წმინდა ექვთიმე თაყაიშვილის და წმინდა ალექსი იუჟინელის მოღვაწეობა.

- მომლოცველობის ორგანიზებას თავად უწევ?
-მაქსიმე, შენ და მთელ საქართველოს ვუსურვებ მომლოცველობის ეს წამოწყება მართლმადიდებელ გალიაში, რომელსაც შენ ჩაუყარე საფუძველი, მრავალი სულიერი ნაყოფის მომტანი ყოფილიყოს.
-უღრმესი მადლობა.
თეა ცაგურიშვილი