საზეიმო წირვას ესწრებოდნენ საქართველოს ელჩი ზურაბ პატარაძე, საქართველოს გენერალური კონსული ქ. განჯაში ნიკოლოზ იაშვილი, საქართველოს საელჩოსა და ქ. განჯაში საქართველოს გენერალური საკონსულოს წარმომადგენლები, ჰერეთისა და ხორნაბუჯის ეპარქიის მღვდელმსახურები და მონაზვნები, კახის რაიონის სხვადასხვა სოფლებიდან ჩამოსული მრავალრიცხოვანი მრევლი, კახის რაიონის აღმასრულებელი ხელისუფლების ხელმძღვანელი მუსა შექილიევი.
პირველი წირვა ქოთოქლოს ეკლესიაში 1920 წლის შემდეგ
საღვთო ლიტურგიის დასრულების შემდეგ, საქართველოს ელჩმა და გენერალური საკონსულოს წარმომადგენლებმა წმინდა სამების ეკლესიის ეზოში, შეხვედრა გამართეს ადგილობრივ ქართულ მოსახლეობასთან.
ამიერიდან ტაძარში ღვთისმსახურებას პერიოდულად აღასრულებს კახის წმინდა გიორგის ტაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი პეტრე (ხუმარაშვილი), რომელიც ამ დღეს დაჯილდოვდა მიტრის ტარების უფლებით.
კახის რაიონის სოფელ ქოთოქლო (ისტორიული შუახევი) მართლმადიდებელი ქართველებითაა დასახლებული და ამჟამად იქ 200-მდე კომლი ცხოვრობს.
უნდა აღინიშნოს, რომ საინგილოში კიდევ არაერთი ქართული ტაძარი ელის ამოქმედებასა და აღდგენა-რესტავრაციას. მათგან ზოგიერთი სავალალო მდგომარეობაშია და ინგრევა. მათ შორისაა ლექართის სამონასტრო კომპლექსი და ქალაქ ზაქათალის ცენტრალურ პარკში მდებარე ჯვარგუმბათოვანი ტაძარიც, რომელიც უმძიმეს მდგომარეობაშია. ტაძარს არ გააჩნია შესასვლელი კარი. ინგრევა ეკლესიის გუმბათი, ჩამოდის წყალი და კედლები აჭრელებულია წარწერებით…
კახის რაიონის გარდა, მცირერიცხოვანი ინგილო ქართველი მართლმადიდებლები ცხოვრობენ ზაქათალისა და ბელაქნის რაიონებშიც, თუმცა მათ არცერთი მოქმედი სალოცავი არ გააჩნიათ და რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს ქრისტიანული სასაფლაოც კი (ამის გამო ალიაბადის ქრისტიანი ინგილოები იძულებულნი არიან მიცვალებულები მუსულმანურ სასაფლაოზე მუსულმანური წესით დაკრძალონ, რაც მართლაც უპრეცენდენტო და დაუჯერებელია, მაგრამ ფატია). შედარებით მეტი მართლმადიდებელი ქრისტიანი ცხოვრობს ზაქათალის რაიონის დაბა ალიაბადში, თუმცა მათი უმრავლესობა ზეწოლის გამო იძულებულია დაფაროს თავისი აღმსარებლობა და ათეულობით კილომეტრის დაშორებით, კახის ტაძარში ან ლაგოდეხში იარონ წირვა-ლოცვაზე. ალიაბადში მოქმედი სალოცავი სახლი აქვთ ინგილო ქართველ ბაპტისტებს, ხოლო ინგილო ქართველ მართლმადიდებლებს აზერბაიჯანული ადმინისტრაცია დღემდე არ აძლევს ტაძრის აშენებისა ან სალოცავი სახლის მოწყობის უფლებას.
4 ოქტომბერს შოთა რუსთაველის სახელობის ალიბეგლოს ახლადაშენებულ სკოლას საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე ლაშა დარსალია და საქართველოს ელჩი აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში ზურაბ პატარიძე, საქართველოს გენერალური კონსული ქ. განჯაში ნიკოლოზ იაშვილი, საელჩოსა და გენერალური საკონსულოს წარმომადგენლები ესტუმრნენ. კახის რაიონში იმყოფებოდა საქართველოს "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გადამღები ჯგუფიც.
საქართველოს მთავრობის საჩუქარი გადაეცა სკოლის ყველა - 157-ვე მოსწავლეს. დაწყებითი კლასების მოსწავლეები (პირველიდან მესამე კლასის ჩათვლით), დასაჩუქრდნენ სასკოლო ჩანთებითა და საკანცელარიო ნივთების მრავალფეროვანი ნაკრებით, ხოლო მეოთხედან მეთერთმეტე კლასების ჩათვლით, მოსწავლეებს გადაეცათ სპორტული ტანსაცმლის კომპლექტი. ასევე სკოლას საჩუქრად გადაეცა რუკები, გლობუსები, ქართველი კლასიკოსი მწერლების პორტრეტები, ქართულენოვანი მხატვრული ლიტერატურა და სხვადასხვა სახის სასწავლო თვალსაჩინოებები. ელჩმა ზურაბ პატარაძემ ქართული სკოლის დირექციას საჩუქრად გადასცა უმაღლეს პოლიგრაფიულ დონეზე გამოცემული "ვეფხისტყაოსანი". სკოლაში გამართულ ღონისძიებაში ასევე მონაწილეობდა კახის წმინდა გიორგის ეკლესიის წინამძღვარი დეკანოზი პეტრე ხუმარაშვილი.
ალიბეგლოში შ. რუსთაველის სახ. ახალი სკოლა გაიხსნა
ჰუმანიტარული აქციის მომზადებაში საკუთარი წვლილი შეიტანეს საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრომ, განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრომ და პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ.
4 ოქტომბერს, კახის რაიონში ვიზიტის ფარგლებში, საქართველოს მთავრობის სახელით, საჩუქრები გადაეცა ასევე კახის რაიონის სოფ. ალიბეგლოს ქართულ საბავშვო ბაღს და კახის ქართულ ბაგა-ბაღს. საქართველოს ელჩმა ზურაბ პატარაძემ პატარებს დაურიგა სხვადასხვა სახის შემეცნებითი თვალსაჩინოებები, სახატავი ალბომები, გასაფერადებელი კომპლექტები და ნუგბარი.
აღსანიშნავია, რომ 16 სექტემბერს საქართველოს პრეზიდენტსა და აზერბაიჯანის პრეზიდენტს შორის სატელეფონო საუბარი შედგა. საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა აზერბაიჯანის პრეზიდენტს ილჰამ ალიევს მადლობა გადაუხადა კახის რაიონის სოფელ ალიბეგლოში ქართული სკოლის გახსნის გამო, რომელიც აზერბაიჯანის პრეზიდენტის სარეზერვო ფონდიდან გამოყოფილი თანხით აშენდა.
მიუხედავად ამისა, აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ აზერბაიჯანის ქართულ დიასპორა არაერთი სხვა პრობლემის წინაშე დგას. ალიბეგლოში შოთა რუსთაველის სახელობის სკოლის გახსნა მნიშვნელოვანი მოვლენაა, მაგრამ პარალელურად ქალაქ კახის ცენტრში, ჰეიდარ ალიევის პროსპექტზე ჯერ კიდევ საბჭოთა პერიოდიდან არსებული შოთა რუსთაველის ძეგლი რამდენიმე წელია დაზიანებული და შეურაცხყოფილია. რუსთაველის ძეგლიდან ათიოდე მეტრში ანტისანიტარიის ბუდეთ ქცეული ძველი საზოგადოებრივი ტვალეტიდან "საამო სურნელიც" უხვად იფრქვევა. იქვე ახლოს არის ქართული კულტურის ყოფილი ცენტრის შენობა, რომელიც 2009 წელს დაიწვა. მოგვიანებით, 2012 წელს, საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის, სააკაშვილის ბაქოში ვიზიტისას კულტურის დამწვარი ცენტრის შესახებ შედგა შეთანხმება და ქართულმა ტელეარხებმა საზეიმოდ აუწყეს საზოგადოებას, რომ კახის კულტურის ცენტრი აუცილებლად აღდგებოდა, თუმცა ეს დღემდე აღარავის გახსენებია. ამჟამად კახის ქართული კულტურის დამწვარი ცენტრიდან მხოლოდ კედლებია დარჩენილი და შენობაში არა მარტო ბალახი, არამედ ბუჩქები და ხეებიც კი არის ამოსული.
ზაქათალის ცენტრალურ პარკში არსებული ტაძრის შიდა ინტერიერი აჭრელებულია წარწერებით და ანტისანიტარიის ბუდედაა ქცეული
კახის რაიონის სკოლის მოსწავლეებისთვის წიგნებისა და საჩუქრების ჩატანა ძალიან მნიშვნელოვანია, მაგრამ ასეთივე ყურადღებას უკანასკნელ ათწლეულში სრულიად მოკლებულნი არიან ზაქათალისა და ბელაქნის რაიონში არსებული ჯერ კიდევ შემორჩენილი ქართული სექტორების მასწავლებლები და მოსწავლეები.
ყველაზე კატასტროფული მდგომარეობაა ზაქათალის რაიონის დაბა ალიაბადში, სადაც 14 ათასამდე ინგილო ქართველი ცხოვრობს. ალიაბადში საქართველოს ხელისუფლების და საელჩოს წარმომადგენლები 2009 წლის შემდეგ არ ჩასულან მოსახლეობასთან შესახვედრად და მათი პრობლემების გასაცნობად. ბოლო 15-20 წლის მანძილზე დაბა ალიაბადში თანდათან იკეტება ქართული სექტორები და ამჟამად 4 სკოლიდან მხოლოდ 1 სკოლაშია შემორჩენილი ქართული სექტორი (სამაგიეროდ ინგილო მოსწავლეების სიმრავლეა აზერბაიჯანულ და რუსულ სექტორებზე, სადაც მათ მშობლიური ქართული ენის საგნის არათუ სწავლა, არამედ სასწავლო პროცესის დროს ქართულად საუბარიც კი ეკრძალებათ. აზერბაიჯანელი მასწავლებლები კი მოსწავლეებს "განუმარტავენ", რომ ინგილოები თურმე არა ქართველები, არამედ ალბანელები ყოფილან). ამასთან, ამ უკანასკნელ ქართულ სექტორშიც წელს პირველ კლასში მხოლოდ 10 მოსწავლე მივიდა, რადგან აზერბაიჯანული ადმინისტრაციის მხრიდან ზეწოლის გამო დაშინებული მოსახლეობა შვილების ქართულ სექტორზე მიყვანას ვერ ბედავს (გასულ წელს ალიაბადში მხოლოდ 5-მა მშობელმა გაბედა ქართულ სექტორზე პირველ კლასში ბავშვის მიყვანა, მაგრამ სიმცირის გამო კლასი მაინც არ გაიხსნა და იძულებული გახდნენ ეს 5 ინგილო პირველკლასელიც რუსულ სექტორზე შეეყვანათ).
ზაქათალის ცენტრში მართლმადიდებლური ტაძარი სავალალო მდგომარეობაშია და ინგრევა
ლექართის სამონასტრო კომპლექსი აღდგენა-რესტავრაციას დღემდე ელის...
