1957 წელს პროფესორმა ალექსანდრე ღლონტმა გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკიდან უცნაური შინაარსის ბარათი მიიღო: "გთხოვთ განგვიმარტოთ, რას ნიშნავს "უცხო სუნელი" და თუ იშოვით, გამოგვიგზავნეთ", - იწერებოდნენ ჰამბურგიდან.
პროფესორ ალექსანდრე ღლონტს "უცხო სუნელის" არც განმარტება გასჭირვებია და არც თბილისის ბაზარზე მისი შოვნა, მაგრამ გაგზავნა კი მაშინ მართლა ძალიან გაუჭირდა (XX საუკუნის 50-იან წლებში გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკაში "უცხო სუნელის" კი არა, წიგნისა და წერილის გაგზავნა იყო იშვიათი მოვლენა). სამაგიეროდ, გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკაში, ქალაქ იტცეჰოეში (ჰამბურგის მახლობლად), გამომცემლობა "საქართველომ" შესანიშნავ პოლიგრაფიულ დონეზე არაერთხელ გამოსცა ლიდია პეპე-გეგელაშვილისა და ნიკოლოზ ჯანელიძის მშვენიერი წიგნი "ქართული სამზარეულო", რომელსაც მსოფლიო რეზონანსი ხვდა წილად.
ასე აღდგა ურთიერთობა მასწავლებელსა და მოწაფეს შორის: როგორც გაირკვა, ჰამბურგთან - პატარა ქალაქ იტცეჰოეში მცხოვრები ნიკოლოზ ჯანელიძე ერთ დროს ალექსანდრე ღლონტის მოწაფე ყოფილა...
ნიკოლოზ ჯანელიძე 1921 წელს დაბადებულა სამტრედიაში. მამამისს - სილოვან ჯანელიძეს ძველი სამტრედიის უბნის რწმუნებულად უმუშავია 43 წლის განმავლობაში. საშუალო განათლება ნიკოლოზს სამტრედიაშივე მიუღია, ხოლო შემდეგ ომამდე შესულა გორის პედაგოგიური ინსტიტუტის ფილოლოგიურ ფაკულტეტზე. აქ მისი მასწავლებლები იყვნენ ალექსანდრე ბარამიძე, ალექსანდრე ღლონტი და სხვები. ნიკოლოზ ჯანელიძეს ინსტიტუტის დამთავრება და დიპლომის აღება ვერ მოუსწრია, ისე გაუწვევიათ ფრონტზე 1941 წლის ივნისში. ჯანელიძე მოხვედრილა ქერჩში, სადაც დაჭრილა და თავის ნაწილს ჩამოშორებია... ბევრი ხეტიალისა და გაჭირვების შემდეგ წასულა რომში, ცნობილ ქართველ მეცნიერთან, მიხეილ თარხნიშვილთან. პროფესორ თარხნიშვილთან სწავლის დამთავრების შემდეგ ნიკოლოზ ჯანელიძეს მიუღია მოწმობა, რომლითაც ეძლეოდა ევროპის უმაღლეს სასწავლებლებში ქართული ენის მასწავლებლის უფლება.
ნიკოლოზი წასულა ჰამბურგში და დაუწყია ქართული ენის ლექტორად მუშაობა იქაური უნივერსიტეტის ქართული ენის კათედრაზე, რომელსაც მაშინ პროფესორი კიტა ჩხენკელი განაგებდა. ამერიკელებმა ჰამბურგი დაბომბეს, რის შედეგადაც განადგურდა კიტა ჩხენკელის ბინა და ბიბლიოთეკა, ხოლო კიტა ჩხენკელი იძულებული გახდა შვეიცარიაში, ქალაქ ციურიხში გადასულიყო. ამის შემდეგ ნიკოლოზ ჯანელიძე პროფესორ ბერტოლდ შპულერთან მუშაობდა ენათმეცნიერების კათედრაზე. როგორც ქართულის ლექტორს, წელიწადში 10-მდე მოწაფე ჰყოლია. ჰამბურგის გარდა ნიკოლოზ ჯანელიძე ქართულ ენას ასწავლიდა კალის უნივერსიტეტში.
ნიკოლოზ ჯანელიძემ ქალაქ იტცეჰოეში დააარსა საკუთარი გამომცემლობა "საქართველო". სწორედ ამ გამომცემლობაში 1961 წელს გერმანულ ენაზე გამოსცა წიგნი სახელწოდებით "ნინო მოციქული".
გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკაში 1966 წელს შოთა რუსთაველის დაბადების 800 წლის იუბილეს აღნიშვნაში თავისი წვლილი შეუტანია ნიკოლოზ ჯანელიძეს.
გვირგვინი ნიკოლოზ ჯანელიძის მოღვაწეობისა არის 1974 წელს ქალაქ იტცეჰოეში გამომცემლობა "საქართველოში" გერმანულ ენაზე გამოცემული ქართული ზღაპრები, რომლის გარეკანს ამკობს ლადო გუდიაშვილის ნამუშევარი, ხოლო წიგნში ქართულ მოტივებზე შესრულებული ილუსტრაციებია. წიგნის ბოლო გვერდზე მოთხრობილია საქართველოს გეოგრაფიული მდებარეობის, ბუნების, ისტორიისა და კულტურის შესახებ. საინტერესოა ისიც, რომ ქართული ხალხური ზღაპრების გვერდით წიგნში შეტანილია აკაკის "ყმაწვილი და პეპელა" და ოტია იოსელიანის "დაჩის ზღაპრები".
"ქართული ზღაპრების" ამ გამოცემასთან დაკავშირებით იმდროინდელ გერმანულ პრესაში წერდნენ: "ესაა ზღაპრები საშინელებათა გარეშე. ერთადერთი ნიშან-თვისება, რაც მათ გერმანული ზღაპრებისა და მოთხრობებისგან განასხვავებს, ისაა, რომ ყველა ზღაპარი "საშინელების" გარეშე მთავრდება".
ნიკოლოზ ჯანელიძემ 1983 წელს მონაწილეობა მიიღო გერამანულ ენაზე შექმნილი ქართული "დედა ენის" შედგენაშიც. წიგნი გამიზნული იყო ქართული ენის შემსწავლელ გერმანელ სტუდენტთათვის. შემდგენლებს წიგნში შეუტანიათ საქართველოს რუკა და პირველი ქართველი მწიგნობარი მეფის ფარნავაზის სურათი. ერთი წლის შემდეგ ნიკოლოზ ჯანელიძემ კვლავ მოჰკიდა ხელი ისეთ საქმეს, რომელიც გერმანელებისთვის ქართული კულტურის გაცნობას ისახავდა მიზნად, კერძოდ, გამოსცა "ვეფხისტყაოსნის" შემოკლებული გერმანული პროზაული თხრობა.
უცხოეთის ცის ქვეშ ნიკოლოზ ჯანელიძემ შეძლო, მთელი ცხოვრება ქართული კულტურის პროპაგანდისთვის მიეძღვნა.
