ღვთაებრივი ლიტურგიის განმარტება
ღვთაებრივი ლიტურგიის განმარტება
წმიდა ნიკოლოზ კავასილა
39. ზიარებაზე მორწმუნეთა მოწვევისა და იმის შესახებ, თუ ძღვნის გამოჩენისას რას შესძახებენ მორწმუნენი
როდესაც ღვთისმსახური სიწმინდეს ეზიარება, ხალხს მიმართავს და უჩვენებს წმიდა ძღვენს. ამით ზიარების მსურველთ უხმობს და ღვთის შიშითა და რწმენით ზიარებისკენ მოუწოდებს, რათა საიდუმლო არ უგულებელყონ იმის გამო, რასაც მასში ვხედავთ და მასში არ დაეჭვდნენ, რადგან რისიც გვწამს, ჩვენს გონებას აღემატება, არამედ წმიდა ძღვნის ღირსების შემეცნებით (ის ხომ მაზიარებლებს მარადიულ ცხოვრებას ანიჭებს) რწმენით მიეახლონ მას.

მორწმუნენი რწმენის მიმართ მოწიწების გამოსახატავად მოიდრიკებიან, ლოცულობენ, ადიდებენ იესოს როგორც ღმერთს, რომელსაც ძღვენში წარმოისახავენ და სადიდებელი სადღესასწაულო რომ გახადონ, წინასწარმეტყველის სიტყვებს წარმოთქვამენ: "კურთხეულ არს მომავალი სახელითა უფლისაითა, ღმერთი უფალი და გამოგვიჩნდა ჩუენ" (117:26-27). "მე მოვედ, - ამბობს უფალი, - სახელითა მამისა ჩემისათა, და არა შემიწყნარებთ. უკუეთუ სხუაი მოვიდეს სახელითა თვისითა, იგი შეიწყნაროთ" (იოან. 5:43). მამის განდიდება - აი, მეუფის ჭეშმარიტი ნიშანი, აი, მხოლოდშობილობის ნიშანი; ხოლო თვითსჯულობა და მამისგან განშორება - გაქცეული მონის ნიშანია. ამის მცოდნე და კეთილი მწყემსის მგლისგან გამრჩევმა წინასწარმეტყველმა ძველთაგანვე აკურთხა უფლის სახელით მომავალი, უწოდა რა მამას უფალი, თავად მოვლენილს კი ღმერთი. ამავე სიტყვებით განადიდებენ მორწმუნეებიც ახლა მომავალ და მათთვის მოვლენილ ქრისტეს.

40. იმ ლოცვის შესახებ, რომელსაც ღვთისმსახური მორწმუნეთათვის მათი ზიარების შემდეგ აღავლენს
ამის შემდეგ საიდუმლოთა მაზიარებელთათვის ღვთისმსახური ღმერთისგან ხსნასა და კურთხევას გამოითხოვს. რომელი ლოცვით? "აცხოვნე, ღმერთო, ერი შენი, და აკურთხე სამკვიდრებელი შენი".

და ეს დავით წინასწარმეტყველის სიტყვებია (ფს. 27:9). იგივე წინასწარმეტყველი სხვაგან მამის სახელით ძეს მსგავსადვე მიმართავს: "ითხოვე ჩემგან და მიგცნე შენ წარმართნი სამკვიდრებელად შენდა კიდენი ქუეყანისანი" (ფს. 2:8), ვინაიდან ის, რაც ძეს, როგორც ღმერთს, თავიდანვე აქვს, მან, როგორც ადამიანმა, შემდგომში მოიპოვა.

მაშ, რატომ არ ამბობს ღვთისმსახური: "აკურთხე შენი საქმე, რომელთა შემოქმედიც თავად ხარ", არამედ წარმოთქვამს: "აკურთხე სამკვიდრებელი შენიო", თუ იგი ჩვენი შემოქმედია? რათა უკეთ ვევედროთ მას იმ უპოვარების გახსენებით, რომელიც მან იტვირთა. მათთვის ვლოცულობ, - ამბობს იგი, - ვისთვისაც შენ მონათა შორის ყოფნა, მცნებათა მიღება, მიმღებელთა თანაბრად დგომა მოითმინე, მაშინ როდესაც ყველაფერს ფლობ, და თავს მემკვიდრე უწოდე, მაშინ როდესაც შენს ქონებას ვერაფერს შემატებ.

სხვა მხრივ, ღმერთისგან ჩვენი უფრო მეტად დასაკუთრების გახსენება მას მოწყალებისადმი უფრო მეტად განაწყობს. ხოლო მემკვიდრეობით დასაკუთრება გაცილებით სრულია, ვიდრე შექმნით, და უფალმაც მემკვიდრეობით გაცილებით უკეთ დაგვისაკუთრა, ვიდრე შექმნით ვეკუთვნოდით. ის შექმნით მხოლოდ ადამიანურ ბუნებას ფლობდა, ხოლო მემკვიდრეობით გონებისა და ნების მეუფედ იქცა, რაც ადამიანებზე ჭეშმარიტ მეუფებას გულისხმობს, ჩვენ კი პირუტყვსა და უსულო არსებებთან საერთო ის გვაქვს, რომ ბუნებით ყოველივე ღმერთს ემორჩილება, როგორც შექმნილი - შემქმნელს.

მემკვიდრეობით როგორ გახდა იგი გონებისა და ნების მეუფე? - როდესაც ზეცით გარდამოვიდა, ჯვარცმულ იქნა და აღდგა, ჩვენ მას ჩვენი გონება და ნება დავუმორჩილეთ. გონება - რადგანაც იგი ჭეშმარიტ ღმერთად და ყოველივე არსის შემოქმედად ვაღიარეთ, ნება - რადგან იგი და მისი მეუფება შევიყვარეთ და მისი უღელი სიხარულით ვიტვირთეთ.

ასე სრულფასოვნად მიიღო ღმერთმა ადამიანები, ასე ჭეშმარიტად მიიკუთვნა ისინი! ესაია წინასწარმეტყველს ეს მიკუთვნება ძველთაგანვე სურდა და ამიტომაც ამბობდა: "უფალო, ღმერთო ჩემო! შენ გარდა სხვა მეუფენი გვბატონობდნენ, მაგრამ მხოლოდ შენში ვახსენებთ შენს სახელს" (ეს. 26:13).

ეს ის სამკვიდრებელია, რომელზეც ითქვა, რომ იგი მხოლოდშობილმა მამისგან მიიღო. ასეთია ეს ლოცვა.

41. ამის შემდგომი სამადლობლისა და ასამაღლებლის შესახებ
ამაში მდგომარეობს მთელი ღვთისმსახურება და ღვთაებრივი ევქარისტიის საიდუმლოც სრულდება: ახლა ძღვენი უკვე ნაკურთხია, იერარქია და სრულიად სამღვდელო დასი განწმენდილია, ხოლო მათით ეკლესიის დანარჩენი კრებული იკურთხა და განიწმინდა.

ამიტომაც თავად ღვთისმსახურიც და მის გარშემო მყოფი მორწმუნეებიც ახლა ღმერთს სამადლობლითა და ასამაღლებლით მიმართავენ. ღვთისმსახური ამბობს: "კურთხეულ არს ღმერთი ჩუენი, ყოვლადვე აწ და მარადის და უკუნითი-უკუნისამდე. ამინ!", ხალხი კი წინასწარმეტყველის სიტყვებიდან ნასესხებ საქებარ საგალობელს აღავლენს: "აღავსე პირი ჩემი ქებითა შენითა, უფალო, რაითა უგალობდე დიდებასა შენსა" (ფს. 70:8). არ ძალგვიძს, უფალო, - ამბობენ მორწმუნენი, - გალობის მოძღვნაც კი იმ წყალობისთვის, რისი ღირსიც გაგვხადე, მაგრამ ესეც მოგვანიჭე. რა გზით? აღავსე პირი ჩვენი ქებითა. როგორც მლოცველებს ანიჭებ ლოცვას, რათა ვიცოდეთ, რისთვის და როგორ უნდა ვითხოვოთ, ასევე შენს სადიდებლად მოანიჭე ძალა ჩვენს ბაგეს.

შემდეგ ამისა ითხოვენ, მისი დახმარების შემწეობით მიღებული სიწმინდე უვნებლად დაიმარხონ, რათა მადლს არ უღალატონ და ძღვენი არ დაღუპონ. "დაგვიმარხენ ჩუენ სიწმიდეთა შინა შენთა", - ჩვენ - რის მოქმედნი (რადგან ჩვენი მხრიდან მოქმედებაა საჭირო)? - "ყოველსა დღესა გუასწავენ სიმართლენი შენნი". აქ სიმართლეს ლოცვებში განჭვრეტილ ღვთის სიბრძნეს და კაცთმოყვარეობას უწოდებენ, როგორც პავლემ განმარტა: "არ არს განწვალება, - ამბობს იგი, - სიმართლე ღვთისაი სარწმუნოებითა იესუ ქრისტესითა ყოველთა მიმართ და ყოველთა ზედა მორწმუნეთა" (რომ. 3:22). ამ სიმართლის შესახებ განსჯას შეუძლია სიწმინდე შეგვინარჩუნოს, ვინაიდან იგი ღვთის რწმენასაც განამრავლებს, სიყვარულსაც აღვივებს და არავითარ ბოროტს სულში შემოსვლის ნებას არ აძლევს. შესაბამისად, ზემოთ ფუჭად არ გვითქვამს, რომ საიდუმლოთა შესაფერისი გულისზრახვების გარეშე შეუძლებელია განწმენდა და ჩვენს შიგნით კურთხევის შენარჩუნება.
ბეჭდვა
1კ1